Waddenvacatures Onderzoeksrapport Human Talent

In de periode september / december hebben de studenten Dylan en Margriet van studiejaar 4 minor human talent aan de NHL Stenden in opdracht van Waddenvacatures een arbeidsmarkt onderzoek uitgevoerd. In dit blog informeert Waddenvacatures over het onderzoek en de aanbevelingen van de studenten.

Aanleiding en doel van het onderzoek

Kleine en grotere werkgevers op de Waddeneilanden ondervinden problemen met het aantrekken en huisvesten van voldoende personeel. Krapte op de arbeidsmarkt in samenhang met een kleine beroepsbevolking op het eiland zorgt ervoor dat arbeidsplaatsen moeilijk of in sommige gevallen niet worden kunnen worden ingevuld.

Doel van de opdracht is een antwoord op de vraag te krijgen hoe de arbeidsmarkt van Ameland kan concurreren de arbeidsmarkt van het vaste land. Vanuit de aanleiding en de doelstelling is de volgende hoofdvraag geformuleerd: “Welke omstandigheden dragen bij om van Ameland een concurrerende arbeidsmarkt te maken, ten opzichte van het vaste land”.

Omdat niet enkel organisaties op Ameland, maar ook organisaties op de andere Waddeneilanden tegen dezelfde problemen aanlopen, zijn de uitkomsten van het onderzoek eveneens bruikbaar voor werkgevers op de andere Nederlandse Waddeneilanden.

Conclusies uit Desk- en Fieldresearch

Uit de gehele research van de onderzoekers, is het volgende naar voren gekomen:

• De grootste sector op de eilanden bestaat uit handel en horeca, in deze sectoren zijn eveneens de meeste vacatures vacant.
• Het kunnen vinden van een betaalbare koop of huurwoning is voor iemand vanaf het vaste land moeilijk en gebonden aan regels die o.a. vastgelegd zijn in de huisvestingsverordening.
• De krapte op de woningmarkt is te merken, met name voor het aannemen van vast personeel is het bieden van een woning/huisvesting een issue.
• De infrastructuur biedt overdag voldoende mogelijkheden voor forenzen, maar is beperkt voor mensen die avonddiensten draaien zoals in de horeca. Reistijd voor forenzen naar de eilanden toe vormt een beperking in de inzetbaarheid en vergt veel vrije tijd van het personeel.
• In de grootste sectoren zijn de meeste openstaande vacatures en hebben voornamelijk de kleinere organisatie het meest moeite met het vinden van personeel.
• Grote (kapitaalkrachtige) ondernemingen slagen er veelal in om huisvesting te bieden voor hun medewerkers. Kleine bedrijven hebben veelal moeite voldoende woonruimte te vinden voor personeel. Grotere organisaties kunnen vaak in hun eigen vastgoed woonruimte aanbieden waar de kleinere organisaties afhankelijk zijn van de schaarse woonruimte die particulier of zakelijk wordt aangeboden.
• Toenemende concurrentie draagt eveneens bij aan het personeelstekort. Namelijk zijn de inwoners aantallen niet significant gegroeid ten opzichte van het aantal arbeidsplaatsen op de eilanden.
• Gunstigere arbeidsvoorwaarden hoeven niet persé bij te dragen aan de beweegreden om te kiezen voor een werkgever op Ameland. Vanuit de interviews is naar voren gekomen dat werknemers wel terugkomen vanwege het community gevoel en de gehele beleving op een eiland.
• De vacatures op de Waddeneilanden trekken een voornamelijk jonge doelgroep aan. Vakantie en seizoen medewerkers maar eveneens de jongeren die een jaar of langer komen werken op een eiland. Het laat onverlet te zeggen dat deze, voornamelijk alleenstaande, jongeren (nog) geen behoefte hebben aan een dure woonruimte die een aanzienlijk deel van hun inkomen vergt om te huren.

Ontwerpvoorstel

De KPI’s van een eiland zijn beleving en natuur. Het community gevoel op een eiland en de unieke beleving bieden een meerwaarde in de keuze voor een baan op een eiland.  De veelal jonge doelgroep (18 tot 30 jaar) die wordt aangesproken om op een eiland te werken wil vooral een leuke tijd hebben. Niet alleen op het werk maar ook tijdens het verblijf op het eiland. Het probleem die de onderzoekers identificeren is dat gebrek aan (passende) huisvesting er voor zorgt dat de lokale arbeidsmarkt zich onvoldoende kan profileren.

Uit onderzoek blijkt dat overwegend de kleinere ondernemingen problemen ondervinden om (voldoende) huisvesting aan te kunnen bieden aan hun personeel. Dit belemmert deze groep ondernemers om personeelsleden van het vaste land aan te trekken, ook op de lokale concurrerende arbeidsmarkt slagen niet of nauwelijks personeel te vinden. De onderzoekers zien kansen; Een campus of hostel waar de groep personeelsleden van de kleine bedrijven kunnen verblijven en interactie met elkaar hebben tijdens de periode dat ze op het eiland werken. Een oplossing voor de groep ondernemingen die zelf geen huisvesting kunnen aanbieden en een positieve bijdrage in de ervaring van de personeelsleden die verblijven op het eiland.

De campus / het hostel heeft zodoende niet enkel een invulling als verblijf maar vervult ook een sociale behoefte. Het is een plaats om met elkaar in contact te komen en leuke dingen met elkaar te ondernemen. Denk aan een gezamenlijke lounge waar mensen elkaar kunnen treffen en waar er ruimte is om buiten te sporten of te ontspannen. Denk hierbij aan de charme van een jeugdherberg of hostel waar backpackers elkaar treffen op hun reizen.

De mensen die hier verblijven vormen een kleine gemeenschap. De positieve ervaring kan er voor zorgen dat er een groep 'ambassadeurs van het werken op het eiland' gevormd worden die vrienden/vriendinnen motiveren ook op een eiland te komen werken. Zo kan de lokale arbeidsmarkt zich profileren ten opzichte van de landelijke arbeidsmarkt en stellen we de jongeren in de gelegenheid wonen en werken op een leuke plek met elkaar te combineren.

Wie pakt de handschoen op

Aan ondernemers / ondernemersverenigingen de taak de handschoen op te pakken en in gesprek te gaan met de gemeente over de mogelijkheden voor dergelijke huisvesting op het eiland.

De campus / het hostel zou kunnen worden uitgebreid met flex- of doorstroomwoningen zodat personeel met een jaarcontract vanuit deze flex- of doorstroomwoning een aanspraak kan maken op een sociale huurwoning of koopwoning op het eiland. Niet zelden komt het voor dat een tijdelijke baan uitgroeit in de wens om voor langere tijd op het eiland te werken en te wonen. Maken we deze wens in de toekomst mogelijk?